Δίκιο vs. άδικο του ΥΠΕΘΑ, «άτσαλη» η κριτική στη στρατιωτική ηγεσία

Αίσθηση προκάλεσαν οι δηλώσεις του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Παναγιώτη Μπεγλίτη, μετά τη συνάντηση που είχε με την αρχηγό του κόμματος «Δημοκρατική Συμμαχία», Ντόρα Μπακογιάννη. Ο υπουργός εξαπέλυσε επίθεση στη στρατιωτική ηγεσία μιλώντας για «γραφειοκρατικές αντιλήψεις και συντεχνιακές νοοτροπίες», ενώ από την άλλη δεσμεύτηκε για τη διατήρηση του επιδόματος επικινδυνότητας, το οποίο συμπεριλαμβάνει το πτητικό επίδομα των ιπταμένων. Αυτό που ξέχασε όμως είναι να προβεί στην στοιχειώδη αυτοκριτική για τις ευθύνες της πολιτικής ηγεσίας του κρίσιμου υπουργείου για όσα δεν γίνονται.

Ο υπουργός έκανε λόγο για «πολιτική απόφαση να συνεχιστούν όλα τα επιδόματα επικινδυνότητας», ενώ συμφώνησε και η Ντόρα Μπακογιάννη, η οποία σε μια γενικότερη αναφορά για τις οικονομικές συνθήκες που καλείται να αντιμετωπίσει πλέον ο ένστολος».
Μπεγλίτης και Μπακογιάννη συζήτησαν επίσης και για τις προσπάθειες εξοικονόμησης και στον τομέα της άμυνας, με τη «Δημοκρατική Συμμαχία» να δηλώνει ότι έχει συγκεκριμένες προτάσεις να καταθέσει επ’ αυτού. Ο υπουργός από την πλευρά του διαβεβαίωσε ότι παρόλο που «όλοι πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας, όλοι μετέχουμε των θυσιών κατά τρόπο δίκαιο και αναλογικό», στα ζητήματα του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, «υπάρχουν σταθερές κόκκινες γραμμές που καμιά οικονομική και δημοσιονομική κρίση δεν πρόκειται να επηρεάσει αρνητικά. Αναφέρομαι στην επιχειρησιακή ετοιμότητα και στην καθημερινή λειτουργία των Ενόπλων Δυνάμεων. Εξορθολογισμός των αμυντικών δαπανών δεν σημαίνει άμβλυνση του αξιόμαχου, του ηθικού και της επιχειρησιακής ετοιμότητας. Να είστε βέβαιοι ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις στέκονται στο ύψος της εθνικής τους αποστολής, στο ύψος του εθνικού καθήκοντος. Θέλω μέσα από την συνάντηση μας να διαβεβαιώσω τον ελληνικό λαό ότι τα χρήματά του σε αυτή την εξαιρετικά επώδυνη συγκυρία δεν πάνε στράφι για τις Ένοπλες Δυνάμεις. Πιάνουν τόπο, έχουν ανταπόδοση στην εθνική άμυνα και ασφάλεια της χώρας, στην υπεράσπιση των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και βεβαίως έχουν ανταπόδοση στον αυξημένο κοινωνικό ρόλο των Ενόπλων Δυνάμεων».
Στο θέμα αυτό έχουμε εκφράσει την άποψή μας πολλάκις.
Δεν διαφωνούμε και το έχουμε γράψει κατ’ επανάληψη, ότι παρά τα τρομακτικά προβλήματα και τις ελλείψεις, οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις κατορθώνουν και διατηρούν εξαιρετικά υψηλή επιχειρησιακή ετοιμότητα και ικανότητα.
Απόδειξη, έμπρακτη (κυριολεκτικά στο πεδίο!) αποτελεί η πρόσφατη άσκηση «Χαλύβδινος Θώρακας» της ΧΧΙΙΙ Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας, για την οποία εκτεταμένο αφιέρωμα δημοσιεύεται στο τεύχος Οκτωβρίου 2011 του περιοδικού «ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ & ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ» που κυκλοφορεί.
Το ίδιο ισχύει και για τις δεκάδες άλλες μικρής και μεσαίας κλίμακας ασκήσεις που λαμβάνουν χώρα, ημέρα και νύκτα, το τελευταίο δίμηνο σε όλη την ελληνική επικράτεια.
Αυτό όμως δεν μπορεί να συμβαίνει στο διηνεκές.
Η ικανότητα αυτή διατηρείται με απίστευτες θυσίες, τις οποίες ελπίζουμε ότι ο υπουργός τις πληροφορείται αρμοδίως από τους αρχηγούς των Γενικών Επιτελείων των Ενόπλων Δυνάμεων.
Κάπου εδώ όμως, από τις δηλώσεις προέκυψε ένα θέμα το οποίο δεν γνωρίζαμε. Πάντα σύμφωνα με τα λεγόμενα του υπουργού, αυτό που συνάγεται είναι ότι οι σχέσεις του με τους αρχηγούς των Γενικών Επιτελείων μπορούν να περιγραφούν ως μάλλον κακές, κάτι το οποίο σε κάποιο βαθμό αναιρεί όσα ανέφερε στα άλλα τμήματα των δηλώσεών του.
Τι είπε όμως ο υπουργός;
Η ερώτηση που υποβλήθηκε από παριστάμενο δημοσιογράφο αφορούσε στην προώθηση της διακλαδικότητας, της σημασίας της οποίας υπεραμύνθηκε η Ντόρα Μπακογιάννη. Ο Πάνος Μπεγλίτης συμφώνησε απόλυτα μαζί της, προσθέτοντας όμως ότι «το παλεύουμε, κυρία Πρόεδρε, αλλά βεβαίως γνωρίζετε τις αντιστάσεις, γνωρίζετε τη γραφειοκρατική αντίληψη και τη συντεχνιακή νοοτροπία που επικρατούν ορισμένες φορές. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ως Υπουργός Εθνικής Άμυνας, ότι τούτη εδώ η περίοδος επιβάλει να αλλάξουμε τους ίδιους μας τους εαυτούς, να υπερβούμε αντιλήψεις του παρελθόντος. Προχωρούμε σε βάθος την διακλαδικότητα, παρά τις αντιστάσεις και εκεί θα είμαι πάρα πολύ αυστηρός απέναντι σε όλους».
Τι άλλο να συμπεράνει κανείς πέραν του κακού επιπέδου των σχέσεων υπουργού με τους αρχηγούς; Κι αν η διευκρινιστική απάντηση που θα δοθεί είναι ότι ο υπουργός δεν εννοούσε τους αρχηγούς αλλά «θύλακες» στα Επιτελεία τα οποία αντιστέκονται στις αλλαγές, πάλι το πρόβλημα γυρίζει στους αρχηγούς, αφού εάν δεν μπορούν ή δεν θέλουν να ελέγξουν τους υφισταμένους τους, το πρόβλημα αντανακλάται στη δυνατότητα προώθησης των απαραίτητων μετασχηματισμών των Ενόπλων Δυνάμεων. Άρα, πως είναι δυνατόν να είναι καλές οι σχέσεις εάν υφίσταται τέτοιο πρόβλημα;
Σε αυτό το σημείο είναι που ο υπουργός παρέλειψε να προβεί στην απαραίτητη αυτοκριτική. Για να προωθηθούν οι αλλαγές στις Ένοπλες Δυνάμεις, προαπαιτούμενο είναι το να δοθούν οι κατάλληλες οδηγίες από την πολιτική ηγεσία και σε γενικές γραμμές μια περιγραφή αυτού του οποίου καλείται ένας μηχανισμός να πετύχει. Ας δώσουμε ένα παράδειγμα:
Τα Επιτελεία φταίνε που εδώ και πολλούς-πολλούς μήνες συζητούμε για το θεσμικό κείμενο της ΠΕΑ (Πολιτική Εθνικής Άμυνας) το οποίο πέραν του ότι φέρεται να συγγράφτηκε… σε χρόνο-ρεκόρ, δεν έχει ακόμα εγκριθεί από το ΚΥΣΕΑ;
Πως οι επιτελικοί αξιωματικοί θα σχεδιάσουν την πολιτική που έχει στο μυαλό του ο Πάνος Μπεγλίτης εάν δεν έχουν το θεσμικό κείμενο που θα τους περιγράφει την απειλή την οποία καλούνται να αντιμετωπίσουν;
Μήπως θα έπρεπε επίσης να δοθούν στη δημοσιότητα κάποιες γενικές κατευθύνσεις επί των οποίων βασίστηκε η ΠΕΑ ώστε να είμαστε και βέβαιοι ότι όσα αναφέρονται δεν αποτελούν τους ευσεβείς πόθους ορισμένων, αλλά αντανακλούν την πραγματική κατάσταση ασφαλείας που αντιμετωπίζει η χώρα;
Το ίδιο ισχύει και για τη δομή διοίκησης.
Αν τα Γενικά Επιτελεία των Κλάδων επέτυχαν με την ισχύουσα νομοθετική ρύθμιση να παρεμβληθούν στην αλυσίδα επιχειρησιακής διοίκησης και ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ να ασκεί την πλήρη διοίκηση των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων όχι σε όλη την πλήρη διάσταση του όρου, ή για την ακρίβεια μέσω αυτών, η όποια ευθύνη βαραίνει ΚΑΙ την πολιτική ηγεσία που το αποδέχθηκε και το νομοθέτησε και δεν περιορίζεται σε «κλαδικές» ή και «συντεχνιακές» συμπεριφορές.
Σήμερα ο μετασχηματισμός των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων είναι απαραίτητος και περισσότερο από ποτέ αναγκαίος καθώς η τουρκική απειλή ισχυροποιείται (ποιοτικά και ποσοτικά) καθημερινά ενώ η αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) «επεκτείνει» τον ελληνο-τουρκικό ανταγωνισμό στην Ανατολική Μεσόγειο, αφού η Τουρκία συνεχίζει να αντιλαμβάνεται το διεθνές δίκαιο μονομερώς, δηλαδή με τέτοιο τρόπο που να εξυπηρετεί τα δικά της συμφέροντα έστω και αν αυτά στερούνται νομικής ή ενίοτε και λογικής βάσης.
Για να υλοποιηθεί όμως ο μετασχηματισμός είναι απαραίτητη η γενική πολιτική κατεύθυνση, που αποτελεί προνόμιο, δικαίωμα και υποχρέωση της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας και φυσικά της κυβέρνησης.
Είναι επίσης απαραίτητο η κυβέρνηση να καθορίσει και να προσδιορίσει (με όσο το δυνατόν πιο ακριβή και πιο ρεαλιστικό τρόπο) τους δύο βασικούς πυλώνες της αμυντικής σχεδίασης:
-τους οικονομικούς πόρους, και
-τους ανθρώπινους πόρους.
Ειδικότερα σε ότι αφορά το δεύτερο, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας τόλμησε να «ανοίξει» ένα ζήτημα ταμπού.
Το ζήτημα της διάρκειας της στρατιωτικής θητείας που με βάση την παρούσα αλλά και την προβλεπόμενη για το εγγύς και μέσο μέλλον οικονομική κατάσταση της χώρας αποτελεί τη μόνη δυνατή πηγή ανθρώπινου δυναμικού. Ο σχεδιασμός για τη δημιουργία ημιεπαγγελματικού στρατού που άρχισε να υλοποιείται από τις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας έχει πλέον καταρρεύσει υπό το βάρος των οικονομικών συνθηκών.
Η ίδια τόλμη απαιτείται και για την προώθηση του μετασχηματισμού. Ας τονίσουμε λοιπόν και το ακόλουθο:
Εξ ορισμού οι στρατιωτικές γραφειοκρατίες ανά τον κόσμο είναι «δυσκίνητες», όμως παρουσιάζουν ένα εγγενές χαρακτηριστικό. Λόγω της δομής και λειτουργίας τους από τη στιγμή που τεθεί ένας αντικειμενικός σκοπός («ΑΝΣΚ» στην «αργκό», τη στρατιωτική ορολογία αν θέλετε!), αυτόματα τίθενται σε κίνηση για να τον υλοποιήσουν.
Κατά συνέπεια ήρθε η ώρα για ένα νέο όραμα και μία νέα κατεύθυνση.
Όμως την κύρια ευθύνη για την έκφραση τους έχει η εκάστοτε πολιτική ηγεσία.
Σε κάθε περίπτωση, στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις σήμερα υπάρχει το αναγκαίο εξειδικευμένο, υψηλής κατάρτισης και εμπειρίας ανθρώπινο δυναμικό, για να τα υλοποιήσει και να τα μετουσιώσει σε πράξη.