Οι αλλαγές στις αραβικές χώρες και οι ευρύτερες επιπτώσεις Οι ανακατατάξεις, η Τουρκία και η Κύπρος

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ συγκλίνουσες παρά αποκλίνουσες απόψεις, ως προς τις πολιτικές ανακατατάξεις στις γειτονικές μας αραβικές χώρες, έχουν οι πολιτικοί αναλυτές Κώστας Γουλιάμος και Χρήστος Ιακώβου, αντιπρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου ο πρώτος και διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών (ΚΥΚΕΜ) ο δεύτερος. Αμφότεροι εκτιμούν ότι, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, όλες οι εξελίξεις βαίνουν με βάση τους σχεδιασμούς της νέας τάξηςπραγμάτων και των Αμερικανών και δεν διαβλέπουν άμεσους κινδύνους από τον ισλαμικό φονταμενταλισμό. Γουλιάμος και Ιακώβου αναγνωρίζουν τις φιλοδοξίες και τις προσπάθειες της Τουρκίας να διαδραματίσει αναβαθμισμένο ρόλο στην περιοχή, πλην όμως εκτιμούν ότι δεν έχει τις δυνατότητες για κάτι τέτοιο. Τέλος, θεωρούν ότι δεν φαίνεται να υπάρχουν επιπτώσεις στην Κύπρο από τις αλλαγές που συντελούνται στις αραβικές χώρες.

Η νέα τάξη επιτείνει εσωτερικές εκρήξεις 

ΚΩΣΤΑΣ ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ: Η Τουρκία επιχειρεί  να παίξει ηγετικό ρόλο αλλά δεν μπορεί

- Απολυταρχικά καθεστώτα σε γειτονικές μας αραβικές χώρες καταρρέουν. Αυτές οι εξελίξεις μπορεί να επιφέρουν ευρύτερες γεωπολιτικές ανακατατάξεις; 

  - Αυτά τα καθεστώτα βρίσκονται σε νευραλγικές περιοχές, γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά. Η πολιτική της νέας τάξης πραγμάτων αντιλαμβάνεται τις αλλαγές σε αυτές τις χώρες, με δικούς της όρους και δικά της κριτήρια. Αυτό επιτείνει τις εκρήξεις που παρουσιάζονται στο εσωτερικό αυτών των χωρών. Οι παρεμβάσεις των ΗΠΑ και γενικά της νέας τάξης πραγμάτων στα εσωτερικά τους κρύβουν κινδύνους για ολόκληρη την περιοχή. Ναι μεν οι λαοί έχουν προβλήματα από αυτά τα δεσποτικά καθεστώτα, από την άλλη όμως έχουμε τις δυτικές αποικιοκρατικές δυνάμεις να τηρούν άλλα μέτρα και άλλα σταθμά για κάθε χώρα. Πχ δεν επεδείχθη η ίδια ευαισθησία και για το Μπαχρέιν. 

- Οι αλλαγές σε Αίγυπτο, Λιβύη, ενδεχομένως σύντομα και σε Συρία, δεν ελλοχεύουν κινδύνους; Αν αντί της δημοκρατίας εμπεδωθεί ο φονταμενταλισμός; 
- Αυτό αποδείχθηκε ήδη στην περίπτωση της Αιγύπτου όπου ο Μουμπάρακ αντικαταστάθηκε τελικά από μια χούντα. Αυτή τη στιγμή οι σχέσεις μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ είναι τεταμένες και βρίσκονται σε πολύ επικίνδυνο σημείο. Ό,τι υπογράφτηκε μεταξύ των δυο χωρών το 1979, φαίνεται ότι πλέον δεν ισχύει. Κάτι αντίστοιχο μπορεί να υποθέσει κανείς και για την περίπτωση της Λιβύης, ενδεχομένως και της Συρίας. Εάν η Δύση επενδύσει σε αυτό που αποκαλεί ισλαμικό φονταμενταλισμό για να επιβάλει τις πολιτικές της, πολύ φοβάμαι ότι τα πράγματα θα γίνουν ακόμη πιο εκρηκτικά. Φονταμενταλιστές υπάρχουν σε όλα τα σημεία του κόσμου και δεν είναι ανάγκη να τους αναζητά κανείς σε θρησκευτικούς μηχανισμούς. Πχ στις ΗΠΑ υπάρχει ο στρατιωτικός φονταμενταλισμός, ένα βαθύ κράτος που παράγει και αναπαράγει συγκρούσεις ανά τον κόσμο.

- Η Τουρκία δείχνει να επωφελείται από τη ρευστότητα στον αραβικό κόσμο, αναδεικνύοντας τον εαυτό της ως περιφερειακή δύναμη. Είναι σωστή αυτή η εκτίμηση; - Η Τουρκία εδώ και αρκετά χρόνια επιζητεί να παίξει αυτόν τον ρόλο. Δεν είμαι βέβαιος εάν είναι σε θέση να το πράξει. Είναι ένας γίγαντας που στέκεται σε πήλινα πόδια. Η οικονομία της χώρας στηρίζεται στις ξένες επενδύσεις. Άρα και η ίδια είναι όμηρος των πολιτικών συμφερόντων αυτών που έχουν επενδύσεις στο έδαφός της. Αν η Τουρκία επιχειρήσει να αυτονομηθεί από τις επιταγές της Δύσης, μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη ακόμη και με κίνδυνο διαμελισμού. Άρα επικοινωνιακά η Τουρκία επιχειρεί να διαδραματίσει το ρόλο που είπατε, αλλά επί του πρακτέου δεν νομίζω ότι έχει τη δυνατότητα να το κάμει.  

- Η Κύπρος επηρεάζεται ή πώς ενδεχομένως να επηρεαστεί από τα όσα συντελούνταιστον αραβικό κόσμο; - Ζούμε σε μια παγκοσμιοποιημένη εποχή και οτιδήποτε γίνεται οπουδήποτε, επηρεαζόμαστε όλοι. Δείτε τι συμβαίνει με την οικονομία. Η δομική κρίση του καπιταλιστικού συστήματος δημιούργησε προβλήματα όχι μόνο στις μητροπόλεις, αλλά και στην περιφέρεια. Άρα επηρεαζόμαστε και από τις εξελίξεις στις γειτονικές μας χώρες. Και δεν μπορούμε να ασκούμε πολιτική ως να είμαστε μια τεράστια δύναμη. Να έχουμε πάντα την αίσθηση του μέτρου και τη συναίσθηση των μεγεθών μας. Διαθέτουμε ένα γεωστρατηγικό κεφάλαιο το οποίο και οφείλουμε να διαφυλάξουμε ως κόρην οφθαλμού για να μην εμπλακούμε στο εκρηκτικό περιβάλλον που υπάρχει σήμερα στην περιοχή μας.

Με σχεδιασμό ΗΠΑ συνάδουν οι αλλαγές 

ΧΡΗΣΤΟΣ ΙΑΚΩΒΟΥ : Η Τουρκία δεν είναι  ευχαριστημένη με τις ανατροπές στην περιοχή

- Τα απολυταρχικά καθεστώτα σε γειτονικές μας αραβικές χώρες καταρρέουν. Αυτές οι εξελίξεις μπορεί να επιφέρουν ευρύτερες γεωπολιτικές ανακατατάξεις;  
- Προς το παρόν οι αλλαγές που συντελούνται στις αραβικές χώρες, είτε καθεστωτικές είτε σε επίπεδο προσώπων, δεν αναμένεται να επιφέρουν ευρύτερες γεωπολιτικές ανακατατάξεις στην περιοχή, αφού είναι σύμφωνες με τον αμερικανικό γεωστρατηγικό σχεδιασμό στην περιοχή. Η μοναδική περίπτωση που μπορεί να έχει γεωπολιτικές επιπτώσεις είναι τυχόν καθεστωτική κατάρρευση και αλλαγή στη Συρία. Αν η Συρία υποστεί μίαν αλλαγή καθεστώτος, αυτομάτως δημιουργείται κενό ισχύος που θα ευνοήσει τις φυγόκεντρες τάσεις της συμπαγούς ομάδας των Κούρδων της βορειοανατολικής Συρίας, οι οποίοι μάλλον θα θελήσουν να αξιοποιήσουν τη μοναδική ευκαιρία που θα τους δώσει η ρευστότητα της κατάστασης. Αυτό το γεγονός είναι φυσικό ότι δεν θα αφήσει ανεπηρέαστο και τον πληθυσμό των 11 εκατομμυρίων περίπου Κούρδων του Ιράν. Άλλωστε εστίες αναταραχών και συλλήψεις δημοσιογράφων και πολιτικών έχουν ήδη αρχίσει να καταγράφονται και στο Ιράν. Επομένως, αναπόδραστα, το παζλ αυτό θα συνεχίσει να συμπληρώνεται με το κουρδικό στοιχείο στα τουρκικά εδάφη της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ανατολίας, το οποίο δεν θα μείνει αδιάφορο. Σε τέτοιο σενάριο, οι γεωπολιτικές αλλαγές στην περιοχή είναι αναπόφευκτες.

- Οι αλλαγές σε Αίγυπτο, Λιβύη, ενδεχομένως σύντομα και σε Συρία, δεν ελλοχεύουν κινδύνους; Αν αντί της δημοκρατίας εμπεδωθεί παραπάνω ο θρησκευτικόςφονταμενταλισμός; - Στο παρόν στάδιο δεν είναι άμεσο το ενδεχόμενο κυριαρχίας των ισλαμιστών, αφού οι έξωθεν παρεμβάσεις επιτρέπουν τον καθορισμό των νέων μεταβατικών ηγεσιών. Το ενδεχόμενο αυτό θα γίνει πιο ορατό αν αποτύχουν οι μεταρρυθμίσεις και δοκιμαστούν τα νέα καθεστώτα σε εκλογικές διαδικασίες. Τότε το έδαφος θα είναι πιο γόνιμο για ριζοσπαστικές λύσεις που θα υπόσχονται οι ισλαμιστές.

- Η Τουρκία επωφελείται από τη ρευστότητα στον αραβικό κόσμο, αναδεικνύοντας τον εαυτό της ως περιφερειακή ηγετική δύναμη. Είναι σωστή αυτή η εκτίμηση;  - Θα έλεγα ότι οι τρέχουσες πολιτικές κρίσεις στη Μέση Ανατολή αναδεικνύουν τις αντιφάσεις της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής που στηρίζεται στη γεωστρατηγική αντίληψη του στρατηγικού βάθους. Η Τουρκία δεν είναι ευχαριστημένη με τις πολιτικές ανατροπές στην περιοχή αφού μέχρι τώρα ο νέος στρατηγικός σχεδιασμός της διεύρυνσης του πεδίου πολιτικής και διπλωματικής δράσης της στη Μέση Ανατολή στηρίχθηκε στα καθεστώτα που ανατρέπονται. Έτσι άλλωστε εξηγείται η αντιφατική της πολιτική όταν άρχισε η κρίση στην Αίγυπτο, η αντίφασή της όταν αρχικά αντετάχθη στη διεθνή επέμβαση στη Λιβύη που στο τέλος κατέληξε να γίνει συμμέτοχη στην προσπάθεια ανατροπής του καθεστώτος Καντάφι και τέλος η μεγάλη αντίφασή της στην περίπτωση της Συρίας όταν αρχικά στήριξε το καθεστώς Άσαντ για να καταλήξει σήμερα να το απειλεί με στρατιωτική επέμβαση. Επιπλέον η Τουρκία φοβάται ότι ένα ντόμινο αλλαγών στην περιοχή μπορεί να θέσει σοβαρές εσωτερικές απειλές κατά της ασφάλειάς της λόγω του κουρδικού στοιχείου.

- Η Κύπρος επηρεάζεται ή πώς ενδεχομένως να επηρεαστεί από τα όσα συντελούνταιστον αραβικό κόσμο; - Ενόσω δεν συντελούνται γεωπολιτικές αλλαγές δεν επηρεάζεται άμεσα η Κύπρος. Μπορεί όμως να υπάρξουν παράπλευρες επιπτώσεις όπως η αύξηση του μεταναστευτικού κύματος από τη Μέση Ανατολή στην Ευρώπη. Επαναλαμβάνω ότι μόνο μία καθεστωτική αλλαγή στη Συρία μπορεί να επηρεάσει άμεσα την περιοχή μας.
http://www.philenews.com/digital/